Հրատապ թեմա Աշխարհում
2020-ի գիտական հայտնագործությունները. Սալուտեմ ամսագիր №2
![2020-ի գիտական հայտնագործությունները. Սալուտեմ ամսագիր №2 2020-ի գիտական հայտնագործությունները. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/big/file_59121_2382044.jpg)
Անտարկտիդայի և Գրենլանդիայի սառցե ծածկույթը հալչում է աննախադեպ արագ
2019 թվականի ապրիլին իրականացված հետազոտությունը ցույց տվեց, որ Գրենլանդիայի սառցե ծածկույթը տարեկան կորցնում է միջինը 286 մլրդ տոննա սառույց։ Երկու տասնամյակ առաջ միջին տարեկան ցուցանիշը կազմում էր ընդամենը 50 մլրդ տոննա։
2012 թվականին Գրենլանդիան կորցրել է ավելի քան 400 մլրդ տոննա սառույց։ Անտարկտիդան վերջին տասնամյակում կորցրել է միջինը տարեկան 252 մլրդ տոննա սառույց, այն դեպքում, երբ 1980-ական թվականներին այդ թիվը կազմում էր ընդամենը 40 մլրդ տոննա։
Արևմտյան Անտարկտիդայում գտնվող Թուաթի սառցադաշտի մասերը տարեկան նահանջում են 800 մետրով։ 2020-ի հուլիսին հրապարակված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ այդ սառցադաշտի հալչելը, հավանաբար, մոտենում է անշրջելի մի կետի, որից հետո ամբողջ սառցադաշտը կարող է անցնել օվկիանոսի տակ։ Եթե դա տեղի ունենա, համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակը կարող է բարձրանալ ավելի քան 0,45 մետրով։
СО2-ի պարունակությունը Երկրի մթնոլորտում հասել է 800 հազար տարվա պիկին
2018 թվականին գիտնականները հայտնաբերեցին, որ 800 հազար տարվա մեջ ածխածնի երկօքիսդի պարունակությունը մըթնոլորտում հասել է ամենաբարձր մակարդակին։ Երբ ՋԷԿ-երը ածուխ են այրում, մոլորակի մթնոլորտ արտանետվում են ջերմոցային գազեր՝ ածխաթթու գազ և մեթան։ Դրանք կուտակվում են մթնոլորտում և պահում են ջերմությունը։
2016 թվականն ամենաշոգն էր մետեոդիտարկման ամբողջ պատմության ընթացքում։ Այնուամենայնիվ, կլիմայագետները սպասում էին, որ 2019 թվականը կլինի երկրորդ ամենաշոգ տարին` դիտարկման պատմության բոլոր 140 տարիների ընթացքում, բայց դա տեղի ունեցավ 2020-ի հուլիսին:
Կլիմայի փոփոխության փորձագետների միջկառավարական խումբը նախազգուշացրել է, որ ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատումը հաջորդ տասնամյակների ընթացքում որոշիչ նշանակություն կունենա լուրջ կլիմայական փոփոխությունների աղետալի հետևանքներից խուսափելու համար։
Ստեղծվել է սինթետիկ ԴՆԹ
Բոլոր կենդանի էակների ԴՆԹ-ն բաղկացած է երկու տեսակի զույգ ամիննաթթուներից՝ A-T (ադենին-թիմին) և G-C (գուանին-ցիտոզին)։ Այս չորս տառից բաղկացած այբուբենը կազմում է բնական աշխարհի ամբողջ գենետիկ տեղեկույթի հիմքը։ Սակայն 2017 թվականին գիտնականները հայտնաբերեցին երկու նոր տառ՝ X-Y անբնական հիմքերը, որոնք նրանք ինտեգրեցին E. Coli բակտերիաների գենետիկ այբուբենի մեջ։ Հետազոտությունը ղեկավարող Ֆլոյդ Ռոմեսբուրգը համարում է, որ հայտնագործությունը կարող է բարելավել հիվանդությունների բուժման մեթոդները։ Օրինակ, բացահայտումը կօգնի փոխել օրգանիզմում սպիտակուցների տեղաբաշխման եղանակը՝ նպաստելով, որ մարդու օրգանիզմում դեղերը երկար մնան։
Ռոմեսբուրգի թիմը փորձում է պարզել, թե այս բացահայտումն ինչպես կարող է օգնել քաղցկեղի բուժմանը և աուտոիմուն հիվանդությունների դեմ դեղերի ստեղծմանը։
Սպիտակուցի եռաչափ կառուցվածքը
2020-ի գիտական ձեռքբերումներից է համարվում կարևորագույն խնդրին նվիրված աշխատանքը՝ սպիտակուցի եռաչափ կառուցմանը: Շատ հիվանդություններ առաջանում են, քանի որ սպիտակուցները եռաչափորեն սխալ ձևով են կառուցվում: Ավելի քան 50 տարի գիտնականները փորձում էին հասկանալ այդ մեխանիզմը և ստեղծել կառուցման մոդելները: Եվ հիմա դա հաջողվել է AlphaFold ծրագրին, որը կիրառել է արհեստական ինտելեկտի համակարգը:
Ստեղծվեց մալարիայի դեմ առաջին բարձր արդյունավետության պատվաստանյութը
20-րդ դարի սկզբին մալարիայով հիվանդանում էր տարեկան 350-500 միլիոն մարդ, որից 1,3-3 միլիոնը մահանում էր։ Կանխատեսում էին, որ մահացությունը հաջորդ 20 տարվա ընթացքում կկրկնապատկվի։
Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գնահատականի՝ յուրաքանչյուր տարի տեղի է ունենում մալարիայի պլազմոդիումով վարակման 124-283 մլն դեպք և 367-755 հազար մահ` հիվանդությունից։
Մինչև հիմա մալարիայի պլազմոդիումի դեմ պատվաստանյութի արդյունավետությունը ցածր էր՝ 31-56%։ Սակայն երեք տասնամյակ շարունակվող հետազոտություններից հետո ստեղծվել է նոր պատվաստանյութ, որի արդյունավետությունն ավելի քան 90% է։
COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութի ստեղծումը
Հեղինակավոր Science պարբերականը 2020 թ. գլխավոր նվաճում է համարում COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերի մշակումը, թեև մինչև վերջերս աշխարհի գիտնականների մեծ մասը պնդում էր, որ դա, լավագույն դեպքում, կտևի առնվազն մեկ տարի: Կարողացան մի քանի ամսվա ընթացքում: Այսպիսով, գիտությունը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ կարող է իրականացնել գրեթե անհնարինը, եթե նրան չեն խանգարում, այլ ամեն կերպ աջակցում են:
Ռուսաստանի գիտության հիմնադրամ (РНФ - Росииский научный фонд) https.rscf.ru, https://rg.ru
«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![ԵՊԲՀ. Կապույտ հազի դեպքերի թվի անսովոր աճը՝ Հայաստանում և աշխարհում ԵՊԲՀ. Կապույտ հազի դեպքերի թվի անսովոր աճը՝ Հայաստանում և աշխարհում](up/article/small/file_63908_1122771.png)
Ըստ հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման եվրոպական կենտրոնի կողմից հրապարակված տվյալների՝ 2023թ.-ի դեկտեմբերին Եվրոպական Միության անդամ մի շարք...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Միջազգային առողջապահական կանոնները՝ համաճարակների դեմ պայքարի հիմնարար սկզբունք ԵՊԲՀ. Միջազգային առողջապահական կանոնները՝ համաճարակների դեմ պայքարի հիմնարար սկզբունք](up/article/small/file_63782_2114489.jpg)
1951թ.-ին ԱՀԿ անդամ պետությունները հրապարակել են Միջազգային սանիտարական նորմերի վերաբերյալ առաջին կանոնակարգը։ Դրանք հիմնականում ներառում էին...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. JN.1 վիրուսի տարածվածությունն արագորեն աճում է ամբողջ աշխարհում ԵՊԲՀ. JN.1 վիրուսի տարածվածությունն արագորեն աճում է ամբողջ աշխարհում](up/article/small/file_63730_7520716.png)
Ըստ Հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման եվրոպական կենտրոնի կողմից աշխարհում տիրող կորոնավիրուսային համավարակի վերաբերյալ հունվարի 12-ին հրապարակած վերջին վիճակագրական տվյալների...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Չարորակ նորագոյացությունների գրեթե կեսը հայտնաբերվում են հիվանդության III-IV փուլերում ԵՊԲՀ. Չարորակ նորագոյացությունների գրեթե կեսը հայտնաբերվում են հիվանդության III-IV փուլերում](up/article/small/file_63552_8411260.png)
Համաձայն բժշկագիտության ժամանակակից տվյալների՝ քաղցկեղների 30-50%-ը կարելի է կանխարգելել, եթե վերացվեն ռիսկի գործոնները և իրականացվեն ապացույցների վրա հիմնված մի շարք կանխարգելման ռազմավարություններ...
![](images/calendar.png)
![ՀՀ ԱՆ. Աշխարհում կարմրուկի առումով համաճարակային իրավիճակն անբարենպաստ է ՀՀ ԱՆ. Աշխարհում կարմրուկի առումով համաճարակային իրավիճակն անբարենպաստ է](up/article/small/file_63394_8830491.jpg)
Առողջական ծայրահեղ ծանր վիճակով 1 տարեկան 8 ամսական երեխա է հոսպիտալացվել, ում մոտ ախտորոշվել է կարմրուկ: Փոքրիկն ունեցել է ուղեկցող մի շարք հիվանդություններ...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Արհեստական լույսը և աղմուկը` անտեսված վտանգներ առողջության համար ԵՊԲՀ. Արհեստական լույսը և աղմուկը` անտեսված վտանգներ առողջության համար](up/article/small/file_63065_3482175.jpg)
Համաձայն բրիտանական հայտնի “The Guardian” պարբերականում հրապարակված նյութի՝ Լորդերի պալատը կոչ է անում ստեղծել հատուկ խորհրդատվական խմբեր՝ աղտոտող նյութերի դեմ պայքարելու համար...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Մալարիայի դեմ երկար սպասված պատվաստանյութը հասանելի կլինի աֆրիկյան տարածաշրջանի մի շարք երկրներում ԵՊԲՀ. Մալարիայի դեմ երկար սպասված պատվաստանյութը հասանելի կլինի աֆրիկյան տարածաշրջանի մի շարք երկրներում](up/article/small/file_63041_3833480.jpg)
Թեև աշխարհում 2000 թվականից մալարիայի հիվանդացությունը զգալիորեն նվազել է, այն շարունակում է մնալ բազմաթիվ երկրների հանրային առողջապահության գերակա խնդիրներից մեկը...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Ուրբանիզացիան՝ մարդու ապրելակերպի, սոցիալական վարքագծի և առողջության զգալի փոփոխություններին նպաստող գործոն ԵՊԲՀ. Ուրբանիզացիան՝ մարդու ապրելակերպի, սոցիալական վարքագծի և առողջության զգալի փոփոխություններին նպաստող գործոն](up/article/small/file_62885_1114815.jpg)
Ժողովրդագրության ուսումնասիրման հիմնական թիրախներից է բնակչության դինամիկան, որի մի մասն է կազմում ուրբանիզացիան՝ ազգաբնակչության կենտրոնացումը քաղաքներում: Վերջինս նպաստում է...
![](images/calendar.png)
![ԱՀ ԱՆ. Սողունների սեզոնային ակտիվացում. պետք չէ խուճապի մատնվել ԱՀ ԱՆ. Սողունների սեզոնային ակտիվացում. պետք չէ խուճապի մատնվել](up/article/small/file_62875_1928243.jpg)
Թունավոր են միայն աշխարհի օձերի 15%-ը: Հայակական լեռնաշխարհում թունավոր են օձերի 4 հետևյալ տեսակները՝ գյուրզա, հայկական իժ, Դարևսկու իժ, լեռնատափաստանային իժ։ Թունավոր օձի խայթոցի դեպքում...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ.Դեղերի գերսպառումը՝ մարդկանց առողջության սպառնալիք ԵՊԲՀ.Դեղերի գերսպառումը՝ մարդկանց առողջության սպառնալիք](up/article/small/file_62846_7032451.jpg)
Ըստ միջազգային «The Economist» հայտնի պարբերականում վերջերս հրապարակված հոդվածի՝ բազմաթիվ մարդիկ չափից շատ դեղ են օգտագործում...
![](images/calendar.png)
![22 մայիսի` Կենսաբանական բազմազանության միջազգային օր 22 մայիսի` Կենսաբանական բազմազանության միջազգային օր](up/article/small/file_25712_3286689.jpg)
2001 թվականից սկսած մայիսի 22-ը նշվում է, որպես կենսաբանական բազմազանության միջազգային օր: Այս օրը հռչակվել է ՄԱԿ Գլխավոր Ասամբլեյի կոմից 1995 թվականին`1994թ. տեղի ունեցած Կենսաբանական բազմազանության Կոնվեցիայի...
![](images/calendar.png)
![Ալկոհոլի չարաշահման դեմ պայքարը կարող է փրկել 5000 մարդու կյանք Ալկոհոլի չարաշահման դեմ պայքարը կարող է փրկել 5000 մարդու կյանք](up/article/small/file_62357_3256586.jpg)
Մարդու առողջության ձևավորման հիմնական դերակատարն է կենսակերպը, որն էլ իր հերթին մեծապես կախված է առօրյայում հանդիպող ռիսկի գործոններից: Հիվանդության զարգացման ռիսկի գործոնների դեմ արդյունավետ...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Մինչև 2030թ. աշխարհում 6-ից 1-ը կլինի 60 և ավելի տարեկան․ Հայաստանը ծերացած բնակչություն ունեցող երկրների շարքում ԵՊԲՀ. Մինչև 2030թ. աշխարհում 6-ից 1-ը կլինի 60 և ավելի տարեկան․ Հայաստանը ծերացած բնակչություն ունեցող երկրների շարքում](up/article/small/file_62280_1315388.jpg)
Բնակչության ծերացումը ժողովրդագրական հիմնական խնդիրներից է ամբողջ աշխարհում, որը պահանջում է առողջապահական և սոցիալական պաշտպանության համակարգերի աշխատանքի վերագնահատում...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Ծերացող մոլորակ. ժողովրդագրական նոր ռումբ ԵՊԲՀ. Ծերացող մոլորակ. ժողովրդագրական նոր ռումբ](up/article/small/file_62216_2559211.jpg)
Բնակչության ծերացումը անկասկած համարվում է 21-րդ դարի հիմնական ժողովրդագրական խնդիրը, ինչպես զարգացած, այնպես էլ զարգացող երկրների համար...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն